NHƯ THẾ ĐÓ SAO... cũng như các TỈnh khác trong thời-điềm tháng 4.1975, ngày mung y. thành-pho Dalạt bắt đầu sống giai-đoạn mới, giai-đoạn 'đồ bộ’ quan áo ngắn, dầy côm cho bền. Những áo dài, những bộ âu-phục đa, hoặc nămyon trong tủ, hoăc lùng-lẳng đong đưa ờ chợ trơi...Giai-đoạn mơ đau cuọc: 'Giải-phóng'(xin chớ đoc ngược, xúc-phạm thuần-phong) luc dân - chung còn nhớn-nhác, xôn-xao, nghe-ngóng, và cũng là lúc ma rac rươi ngạp- đuy khu chợ MỚi và khu Hoà-bình cuá thành-phó từng được tặng my _ danh 'thành-phõ thơ-mộng'...

Anh chị em Hướng-đao còn lại, đã tim gặp nhau đề...lam sao dãy ? và họn đến Đạo-quán 'mới'...

Nguyên Lâm-viên có hai Đao-quán. Một ờ sát bờ hồ Xuân-Hương, gan như đối-điện Giáo-hoàng Học-viện, do Chính-quyền VNCH cấp đề bu - lại việc mưọm 'dài han' Cạo-quán ở đường Ly-tháỉ-tổ, nam xa thànhphõtrên dường xuổng Trai Mất.

Sau một thời-gian đắc-cử 'ông Nghi' (thành-phố), các Trưởng Lê- Phi và Nguyễn-văn-VÕ đã xin và mua đưọ-c khoảng đất ờ ngay đau dương : Phạm-ngũ-Lão, dốc lên nhà Thờ lớn, với giá tưọng-trưng 1 đồngVNCH,Cac Đơn-vị, khi theo Ngành, khi theo Lỉên-đoàn, có khi cả Đạo, lần lượt don dẽp khai-quang nơi sẽ dưng Đao-quán 'mới'. cỏ don sạch rồi lạỉmọc cao, để lai đưqrc dọn... Cho đến một nẹày, Trưởng Lê-xuân-Đằng, dương- kim Đao-trưởng, tổ-chức lỗ Đăt Viên Đa đầu tiên, nhằm dịp kỷ-niệmSinh nhât BiPi. CÓ rác lại dọn sach để tăng phần quyết-tâm xây-dựngĐạoquán như lời tuyên-bố trong buổi lễ...Thế rồi cô lại tiếp tục mọc, đến khi muốn tìm viên đá cũnợ gay-go...

Mãi đến lúc Trương Trằn-văn-Khấc tam thò'i giữ chức Đao-trưỏTig(vì muốn hưu-dưỡng cũng không yên), nhân sự Tuyên-hưá cuà Anh Nguyễn-xuân Mộng, Trưởng khu Công-chánh Cao-nguyên Trung-phần, chị Mộng lại Tậựsự Ờ Bfiy Lê-Lai. LÚc này cỏ đưqrc bứng hẳn đi bdng máy cày, máy úi.Trưởng Mộng vẽ hoa-đồ xây-cẩt, và Trướng Phú (thuộc Liôn-đoùn Bỉệt-lập Dơn- Dương cua Trương Tôn-thỗt-Hy), có xướng cưa, giúp cây ván. LÚc đó mới thực-sự khởi-công cất Đao-quán. Chỉ-phí cả trên trăm ngàn, cốt được 2/3 thỉ xảy-ra biến-cố tháng 4/1975.

Trở lại buổi hen cuả Hướng-đao...

Tut cả đển đúng gỉờ, đồng-phuc HĐ gọn-gàng. Net mặt ai cũng có nếp nhăn lo-ãu, măc-dù chưa rõ, hay rõ nhưng khó giãi-bày nỗi lo nhưg thật bùi-ngùi, vì bỗng nhiên phải đón nhân'cái mới' và biết rằng phái giã-từ 'cái cũ' từ nay không mong gặp lại.

Xem ra cũng có đại-diện đuy-đú: Ấu, Thiếu, Kha, với Nữthiếu Châu Phong, Trưng-Trắc. các Trưởng có Chị Trun-thị-Hoá (Bầy-trưởng Lê-Lai,) .'Iguyèn-văn-Bông (tâp-sự Thiểu-đoàn Trần-quốc-Toản). Tôỉ đề nghị vào h^n trong Đao-quán hop, để ít ra cũng được hop môt lần trong Tru - sở chờ-đyi, dù không đù mặt, không 'khí-thể' như hằng mong ước.

Bai Hội-ca trầm-ấm hơn, không xoá nỗi nét đãm-chiêu. Sau khitrấn an lãn nhau, tất-cả đồng-ý tổ-chức công-tác vê-sinh, hổt rác, phòng - ngưà bênh-tât.

Đe chắc ăn hơn, tôi nhân đạỉ-diện anh chị em, đi gặp fhọ' đề.... xin phểp, và sẽ thông-bao kễt-quả.

Lần dầu tôi tiếp-xúc với 'họ’ va chắc là lSn chót với tư-cấch HĐ. Toà thị-chính Dalạt, nơi tôi hằng dự họp với tư-cách Huynh-trương Đạo Lâm-viên, nào cứu lụt Miền Trung, nào thiên-taỉ đại-hoạ 68..Giờ đay, cũng ngôi nhà này, tôi ngBn ngại bươc vào, với bộ y-phục thường... Trên tay tôi, một vãn-thư -lá đơn- •xin’ làm công-tác vệ-sinh, vớỉ một khẳu- hiệu đề-nghị đề kêu gọi giữ-gìn sach-sẽ.

Tôi được gọi vào phòng trong. Một người dàn ông xỗp-xỉ 50,cogương mặt khắc-khổ, không có bóng dáng nụ cườỉ và nước da xàm-xạm canglamtăng về lanh-nhat, đang ngồi làm việc theo tư-thễ 'nước lụt', nôm-na là ngoi xồm, kiều ngồi nơi cầu tiêu 'thiên-tạo1 ở xó rừng, triền núỉ hắn quen- thuộc.

- Cấi gì trên tay, đưa coi. Chờ đổ. (ngán gọn và đanh)

- Muon gì dây, hả?. Giọng vãn ngắn, gọn và đanh, trong khi cặp mắt nghi-ngờ liểc trên trang giỗy. Tôi trlnh-bày ý-kiến cuả anh chị em.

- Không ai c&n 'bon các ông' lo. Đã có đoàn thanh-niên lo chuyện đo. Bon cac ông 'tàn-dư' cuả bọn đế-quổc bày đặt ra, hướng-đạo hướng - điếc gi. Ve chap-hành nghiêra-chỉnh chỉ-thị cuả anh em thanh-niên Phưcmg khom đo.

Bươc chân tôi như chậm lại, trên đưcmg về. Dưới dốc nhà thơ, đay la Đạo-quan mới, nơi tất-cả mất công dọn suổt mấy năm trường.Bênkỉa bơ hồ, tôi còn hình-dung rõ từng đơn-vị đang sinh-hoat, mõi đcmvị chiếm một goc đồi. L!Ới ngày nào Trại Đạo, tỉểng cười trong vắt vang động cả mọt khoảng đất bao-la, ôi những Thứ-bảy Chủ-nhât, dĩ-vãng gần màthât xa.

Tôi tìm gặp anh chị em để cho hay kết quả. Im-lặng bắttaytrẩi làn chót, tôi cổ mỉm cười, nụ cười méo mó. Chúc anh chị em gỉữ HĐ trong tim. Đồng-phục HĐ này hẵy xểp làm kỷ-niệm... 

Chừng khoảng chưa đ&y một tháng sau, tôi lang thang quanh khu Hoà-bình, ngấm đồ-đạc bày bẩn ờ lề đường. Bất chợt tôi khưng lai: Chiếc ẩo kaki, vơi huy-hiệu HĐ và phù-hiệu Kha-đoàn (đoàn tôi) nằm chình-ình trên đong quan ẩo...Tôi ngần-ngơ và lúng-túng, không biết nên phản-ứng cách nào. Tim tôỉ như se lại: Hướng-đạo cuả tôi đã như chiếc ẩo kỉasao? Tôi lặng-lẽ quay minh, làm gì hơn bây giờ?.'. NHỮNG NGHIÃ NHỮNG TÌNH... 

Sau ba năm sổng dươi 'ẩnh sáng Mac Lê', tôi đa quấ sáng mắt, sẩng long, để nhân chân thư 'anh sang' đo. Dịp may tlnh-cờ đưa đến, gia-đình tôl bồng-bế nhau xuổng thuyền.. Những khuôn mặt khac nhau, chỉ giống một điềm: Bước chân xuống thuyền, nươc mẩt như mưa... 

Những ngày dai bão-tẩp, đói lanh, thưa chểt’ thiếu sống. Cuổỉ cùng, thuyền chung tôi cệp bển, và chúng tôi về Trại tiếp-cư ơ ngoại ô Lắanlla. 

Những kho-khãn khẩc tlếp-nổỉ. Bao điạ-chỉ bè-bạn đều nát tan sau -chuyến vươt biền vì mưa giổ. Gia-đình tôỉ chỉ nhờ cậy vào khâu-phfin đã định sẵn cuả Cao-uy LHQ, nhưng khầu-ph&n cũng nay bệnh, mai đau... 

Trong cảnh cùng-quẵn ẩy, tôi chợt nghĩ đến anh em HĐ Phi. Hỗi thăm điạ-chỉ, tối viẽt một lá thư. GỞi đi và chờ đợi. Bỉet đảu, anh em HĐ Phi đã nhân hàng tá thư như thư cuả tôi, chán không trà lời nưã... 

Bong một hôm, đang thơ-thần trong cơn cùng-bấn tột độ, đen đo đa trở thành đỏ xâm báo sự chí nguy, tôỉ nghe phóng-thanh lời gọis •••Co người tim gặp tôi nơi Văn-phòng. Tôi lưỡng-lự: nhầm tên chăng? có ai là người quen ơ đây đâu? Tuy nhiên, chân tôi vãn bước vè hướng vãn-phòng đỉều-hành. Tôi chợt mưng rỡ: Đang kia, một người măc thường phục, nhưng nơi túi ao ranh ranh 1 bông Bach-hqrp tímĩ Tôỉ đưa tay làm dổu HD. có tất-cả 4 Trương đểnthăm tôi, 2 Trưởng Phi, 1 Đạỉ-hàn và một Thái-lan. 

Sau khi chào hòi, các Trưởng ngỏ ý muốn dến nơi gia-đlnhttôi tru ngụ. Trên dường đi, tên một vài nhân-vệt HĐVN đã được nhăc nhơ:Bac-si Ngũyẽn-văn-Thơ7 Hội-trưởng, các Trưởng Nguyên-quang-Minh và^Lê-mộng - ĩlgọ...Bõng các Trường dừng lại, tôi chưa kịp ngạc-nhiên, thỉ Tr.Macuỉ (Phi) rút trong cặp ra một phong-thư, trao cho tôi: Đây chỉ la monqua giúp-đỡ cõp-tnời, vl vội-vàng mới kêu-goi những dơn-vị HĐ Fhi ỡ gân trại mà thoi. 

Tôi mỗt blnh-tĩnh hẳn một lúc. Một xúc-dộng khác thường khiếntôi nói không trôi-chảy những lời cám-ơn. Trước khi ra về, các Trương con chúc tôi sớm đươc dịnh-cư. 

Suốt chiều hôm ấy tôi bâng-khuâng khó tá. Một chút gì vương-vãn, vãn-vương. Tôi nghe dâu dãy tiếng náo-nhiệt những lằn hop Tráng vàKha mà Kha toàn-quổc nhất đinh leo lên tân đỉnh Lang-Biang. ĩlhững gl mới vưà đó...và roi mất đó...những nét mặt, những tay trái xiết chặt lần sau cùng ớ Đao-quán mới...Tôi nhớ Trướng Tiễn-Lộc,găp khoảng tháng 11 1977 nói: 'Anh em minh được bắt tay trái, thật sướng làm sướnglàm sao’ (Tháng 3/78 Trường bị bắt giam với biết bao tôi danh biạ-đặt tàytrời) và giờ đây, ở tay tôi món auà tìnhnghiã HĐ, đe giúp gia-đlnh tôi qua cơn túng-bển cực cùng. 

Trước ngày xin được ghi tên sang Tây-Đưc ty-nạn, tình-cờ,tôi đọc trong một tờ báo Việt-ngữ cũ mèm, lời nhắn tin cuả Văn-phòngHĐVỈĨ,í.lừng quá, tôi viết thư ngay. Bức thư Vãn-phòng-trướng trả-lời,đã chạy theo tôi từ Thỉ, do anh em ở Trại chuyền qua Đưc, một tháng sau khi tôiđến dfít định-cư. Thư thực ngắn mà đầy tình-nghiã, những lời làm tin-tường để có can-đảm chờ-đơi... 

 Tôi sẽ không bao giờ quên cám - tinh nồng ểm này. cũng như ngày XR-xưamắy lần, vl sinh-kẽ, tôi xin nghỉ sinh- hoạt nhưng rồi lai tiểp-tuc,chỉvìnhư kiếp tằm vướng nợ anh em. Bây giờtrí óc sức-khoe không đươc như ngày nào. Tuy-nhiên chiếc áo kaki bac màu bán ớ lề đường, những kỳ-niệm sinh - hoat suốt thờỉ-giun dài, món quàcuảỉIĐ Phi rồi sợi dây liên-lạc với Phong-trào đương-nhỉên nối lại, khiến tôi không thề không cổ-gắng, hy-vọng cùng với anh chi em ớ khểp các phương trời,hun-đúc tinh-thằn nâng caolá cờ HĐVN. Biết đâu tỉếng-dộỉ về các hoạt-dộng không đem lai niềm anủi cho các mảnh áo bạc mầu nơi quê nhà,không dẽn nõỉ phơi bày nơi hè phổ,chờ ngày đoàn tu... ĐÙ hoàn-cảnh riêng không có thuân-lợi cho ý mong mỏi nhưng như lời tuyên-hưá: Tôi xin có-gáng hểt sức...